August 8, 2025

राष्ट्रीय डॉक्टर्स डे

  • गेल्या ३२ वर्षांपासून (१९९१ पासून) भारतात दरवर्षी १ जुलै रोजी राष्ट्रीय डॉक्टर्स दिन साजरा केला जातो, प्रख्यात राजकारणी, स्वातंत्र्य सेनानी आणि शिक्षणाचे वकील डॉक्टर बिधानचंद्र रॉय यांच्या सन्मानार्थ हा दिवस साजरा केला जातो.
  • डॉक्टर हे देशाचे सैनिक आहेत, जे सीमेवर लढत नाहीत पण जीव वाचवण्यासाठी आणि आयुर्मान सुधारण्यासाठी समर्पितपणे काम करतात. मानवी आरोग्यासाठी त्यांचे योगदान अपेक्षेपलीकडे आहे. कोविड-19, डिसिज X, प्लेग, फ्लू, एड्स, इबोला आणि सर्वसामान्य लोकांचे रक्षण करण्यासाठी इतर साथीच्या परिस्थितीला प्रतिसाद देणारे ते नेहमीच पुढे असतात.
  • *राष्ट्रीय डॉक्टर्स डेचा इतिहास*
  • भारतात, आरोग्य क्षेत्रातील डॉ. बिधानचंद्र रॉय यांच्या योगदानाला आदरांजली वाहण्यासाठी, त्यांच्या सन्मानार्थ १ जुलै १९९१ रोजी प्रथम राष्ट्रीय डॉक्टर्स दिन साजरा करण्यात आला. डॉ बी.सी. रॉय यांचा जन्म-दिवस १ जुलै १८८२ रोजी झाला आणि १ जुलै १९६२ रोजी मृत्यू झाला, हा एक विचित्र योगायोग होता.
  • डॉ बिधान चंद्र रॉय (१ जुलै १८८२ – १ जुलै १९६२) हे एक प्रसिद्ध डॉक्टर, शिक्षणतज्ञ, स्वातंत्र्य सेनानी, सामाजिक कार्यकर्ते आणि राजकारणी होते. ते १९४८ ते १९६२ पर्यंत १४ वर्षे पश्चिम बंगालचे मुख्यमंत्री देखील होते. ४ फेब्रुवारी १९६१ रोजी त्यांना “भारतरत्न” हा सर्वोच्च भारतीय नागरी पुरस्कार मिळाला. त्यांनी आपले जीवन लोकांसाठी दिले, अनेक व्यक्तींवर उपचार केले आणि लाखो लोकांना प्रेरणा दिली. ते महात्मा गांधींचे वैयक्तिक चिकित्सकही होते.
  • १९७६ मध्ये इ.स.पू. वैद्यक, विज्ञान, सार्वजनिक घडामोडी, तत्त्वज्ञान, कला आणि साहित्य या क्षेत्रात काम करणाऱ्या प्रतिष्ठित व्यक्तींना ओळखण्यासाठी त्यांच्या स्मरणार्थ रॉय राष्ट्रीय पुरस्काराची स्थापना करण्यात आली.
  • सध्याच्या धावपळीच्या युगात अनारोग्य हा कळीचा मुद्दा आहे. जसे आईशी आपले नाते असते तसेच ते आपली डॉक्टरशी असते. कोणत्याही आरोग्यविषयक तक्रारीसाठी आपण ज्या व्यक्तीवर अवलंबून असतो ती व्यक्ती म्हणजे डॉक्टर. डॉक्टरांचा व्यवसाय आजही एक उदात्त व्यवसाय समजला जातो. आपणापैकी सगळ्याच लोकांचा डॉक्टरांशी आयुष्यात अनेकदा संबंध येतो. वैद्यकीय क्षेत्रात आपल्या मागण्यांसाठी डॉक्टरांची सततची होणारी आंदोलने, उपोषणे आणि या घटनांचे सर्वसामान्यांवर होणारे दुष्परिणाम तसंच इतर क्षेत्रांप्रमाणेच या क्षेत्रातही बोकाळलेला भ्रष्टाचार. तत्सम असंख्य गोष्टींमुळे एकूणच वैद्यकीय व्यवस्थेबद्दलचं सर्वसामान्यांचं मत काहीसं कलुषित झालेलं दिसतं. असं असताना आज हा दिवस नव्याने डॉक्टर-रुग्ण या नात्यातील विश्वासार्हता दृढ करण्याच्या उद्देशाने साजरा केला गेल्यास भविष्यात आंदोलनाप्रसंगी सर्वसामान्यांना वेठीस न धरण्याचे आशादायी चित्र आपण रंगवू शकतो. मुळात, समाजात चांगल्या-वाईट प्रवृत्ती समाजाच्या सर्वच स्तरावर आहेत. डॉक्टरही माणूस आहे, हे आपण विसरून चालणार नाही. आपल्या कर्तव्याप्रती दक्ष असणाऱ्या, दिनरात्रीची तमा न बाळगता सेवेसाठी तत्पर असणाऱ्या आणि संशोधनातून वैद्यकीय क्षेत्राला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देणाऱ्या तसंच कित्येकांना नवं जीवनदान देणाऱ्या अनेक डॉक्टरांची उदाहरणं आजही आपल्या आसपास दिसतात. सध्या संपूर्ण जगभर कोरोनाव्हायरस थैमान घालत असताना डॉक्टर्स मात्र तहानभूक विसरून आणि स्वतःचा जीव धोक्यात घालून रुग्णांची सेवा करत आहेत. आजचा हा दिवस त्या चांगल्या गोष्टींची आठवण करण्याचा.. आपल्या डॉक्टरांनी आतापर्यंत आपल्या जीवनात सुदृढ आरोग्यासाठी केलेल्या मदतीप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा. आतापर्यंत आपल्या आरोग्याची वेळोवेळी काळजी घेत आलेल्या आपल्या डॉक्टरांना आजच्या जागतिक डॉक्टर दिनानिमित्त त्यांच्याही उत्तम स्वास्थ्यासाठी आरोग्यदायी शुभेच्छा.
  • संकलन व संकल्पना
    अनिल देशपांडे बार्शी
    ९४२३३३२२३३
    साभार
error: Content is protected !!